Resmi evrakta sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 204. maddesinde düzenlenmiş en önemli kamu güvenine karşı suçlardan biridir. Bu suç tipi, resmi belgelerin güvenilirliğini, kamu otoritesine olan güveni ve hukuki düzenin istikrarını korumayı amaçlar.
Sahte belge düzenlemek, mevcut bir resmi belgeyi değiştirmek veya sahte belgeyi kullanmak toplumsal güveni zedelediğinden ağır yaptırımlara tabidir. Günümüzde dijital ortamda da belge düzenleme ve değiştirme imkânları arttığı için bu suç daha da önem kazanmıştır.
Bu kapsamlı yazıda resmi evrakta sahtecilik cezası, suçun unsurları, türleri, zamanaşımı, dava süreci, özel evrakla farkları ve avukat desteğinin önemi gibi tüm detaylara yer verilecektir. Ayrıca Yargıtay kararlarına atıf yapılarak uygulamada nasıl değerlendirildiği de özetlenecektir.
Resmi evrakta sahtecilik suçu, kamu görevlisi veya herhangi bir kişi tarafından gerçeğe aykırı şekilde resmi belge düzenlenmesi, değiştirilmesi ya da kullanılması ile oluşur. Burada önemli olan husus, belgenin “resmi” nitelik taşımasıdır. Resmi belge, bir kamu görevlisi tarafından görev ve yetkisi kapsamında düzenlenmiş, hukuken ispat gücü olan belgedir.
TCK m.204/1 açıkça düzenler:
“Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Örneğin sahte kimlik düzenlemek, sahte sürücü belgesi kullanmak, tapu senedinde tarih veya malik ismini değiştirmek bu suça örnek teşkil eder. Bu suçun oluşması için belgenin üçüncü kişileri aldatabilecek nitelikte olması da aranır. Basit hatalar, sehven yapılan yanlışlar bu kapsamda değerlendirilmez.
Bir fiilin resmi evrakta sahtecilik suçu oluşturabilmesi için dört temel unsurun bir arada bulunması gerekir:
Ayrıca belgenin aldatıcılık niteliği bulunmalıdır. Yargıtay, sahteciliğin anlaşılmayacak derecede ustaca yapılmasını şart koşmaz; ancak belgeyi gören kişide gerçek olduğu izlenimi uyandırması aranır.
Bu suçun uygulamada üç temel görünüm biçimi vardır ve her biri farklı hukuki sonuçlar doğurur:
Bu ayrımlar, soruşturma ve kovuşturma sürecinde hem suçun niteliğinin hem de verilecek cezanın belirlenmesinde önem taşır. Yargıtay uygulamalarında da her bir tür için farklı değerlendirmeler yapılmakta, ceza miktarları buna göre belirlenmektedir.
Resmi evrakta sahtecilik cezası, failin sıfatına göre farklılık gösterir ve verilecek cezanın alt ve üst sınırları da bu duruma göre belirlenir:
Ayrıca suçun nitelikli halleri, zincirleme şekilde işlenmesi, birden fazla kişiye zarar verilmesi veya kamu kurumlarını ciddi biçimde yanıltması halinde ceza artırılabilir. Mahkemeler, iyi hal indirimi (TCK m.62) uygulayarak cezada belirli oranda indirim yapabilir. Uygulamada özellikle etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanan sanıkların cezası ciddi oranda düşebilmektedir.
Önemli Not: Bazı durumlarda ceza ertelenebilir, HAGB kararı verilebilir veya ceza adli para cezasına çevrilebilir. Bu, suçun niteliği, failin sabıkası ve olayın ağırlığına göre hâkimin takdirine bağlıdır. Ayrıca denetimli serbestlik hükümleri devreye girerek cezanın infazı fiilen kısalabilir.
Bu başlık altında iki suç tipi arasındaki farkları bilmek, doğru hukuki değerlendirme yapmak açısından büyük önem taşır. Çünkü resmi ve özel evrakta sahtecilik suçlarının ceza miktarları, yargılama usulleri ve şikâyet koşulları birbirinden farklıdır.
| Kriter | Resmi Evrakta Sahtecilik | Özel Evrakta Sahtecilik |
| Belge Türü | Kamu kurumlarınca düzenlenmiş, ispat gücü olan belgeler | Özel kişilerce düzenlenmiş, imzalı belgeler |
| Cezası | 2 – 8 yıl arası hapis (failin konumuna göre) | 1 – 3 yıl hapis veya adli para cezası |
| Korunan Hukuki Değer | Kamu güveni, kamu düzeni | Bireyler arası güven |
| Görevli Mahkeme | Asliye Ceza veya Ağır Ceza Mahkemesi | Asliye Ceza Mahkemesi |
| Şikâyet Şartı | Şikâyete tabi değildir, re’sen soruşturulur | Şikâyete tabidir |
Bu farklar, suçun hangi mahkemede yargılanacağını ve verilecek cezanın ağırlığını doğrudan etkiler.
Resmi evrakta sahtecilik suçları şikâyete tabi değildir; savcılık tarafından re’sen soruşturma başlatılır. Bu durum mağdurun başvurusuna gerek olmadan devletin harekete geçmesini sağlar ve kamu düzeninin korunması için önemlidir.
Bu özellik sayesinde mağdurun şikâyeti olmasa bile devlet kamu düzenini korumak amacıyla müdahale eder ve suçun ortaya çıkarılması için resen delil toplar.
Yargılama süreci genellikle şu adımlarla ilerler ve her aşama titizlikle yürütülür:
Bazı dosyalarda sanık lehine beraat kararı da verilebilir. Özellikle sahteciliğin aldatıcılık niteliği yoksa, suçun unsurları oluşmamışsa veya şüpheden sanık yararlanır ilkesine göre deliller yetersizse beraat kararı çıkar. Bu süreçte temyiz ve istinaf başvuruları da mümkündür.
Etkin pişmanlık, failin suçtan dönmesi, zararı gidermesi ve sahte belgenin kullanılmasını önlemesi durumunda cezada indirim yapılmasına olanak tanır. Bu durum özellikle soruşturma aşamasında beyanların açıkça verilmesiyle mümkündür.
Hakim, failin sabıkasız oluşu, pişmanlık göstermesi, delil toplama sürecine katkı sağlamasını dikkate alarak cezayı alt sınırdan verebilir veya HAGB kararıyla infazı erteleyebilir.
Bu suç tipi hem ceza hukuku hem de idare hukuku boyutu olan bir suçtur. Deneyimli bir resmi evrakta sahtecilik suçu avukatı, delillerin toplanmasından savunma stratejisine, mahkemede etkin savunma yapılmasından temyiz sürecinin yönetilmesine kadar her aşamada müvekkilini bilgilendirir. Ayrıca tutuklama ihtimaline karşı etkili itiraz dilekçeleri hazırlayabilir ve adli kontrol tedbirlerinin uygulanmasını talep edebilir.
Profesyonel destek, sürecin hızlanmasını, olası ceza miktarının düşürülmesini ve hak kayıplarının önlenmesini sağlar. Özellikle uzman bir resmi evrakta sahtecilik suçu avukatı ile çalışmak, beraat veya ceza indirimi ihtimalini artırır. Avukat desteği olmadan yapılan savunmalarda ceza genellikle daha yüksek olur.
Resmi evrakta sahtecilik davaları ciddi sonuçlara yol açabileceğinden sürecin en başından itibaren alanında deneyimli bir resmi evrakta sahtecilik suçu avukatı ile çalışmak hayati önem taşır.
Özellikle Trabzon ve çevresinde hizmet veren Kaynar Hukuk gibi deneyimli hukuk büroları, bu alanda profesyonel destek sağlayarak müvekkillerinin haklarını korur. Avukatınız, delillerin hukuka uygun toplanmasını sağlar, savunmanızı stratejik şekilde hazırlar, gerekli dilekçeleri süresinde sunar ve gerekirse istinaf veya temyiz başvuruları yapar. Ayrıca yargılama sürecinde olası ceza indirimi veya HAGB kararlarından yararlanmanız için gerekli hukuki girişimleri takip eder.
Unutmayın: Erken hukuki destek, haksız yere ceza almanızı önleyebilir, beraat veya ceza indirimi ihtimalini yükseltebilir ve cezai sürecin daha adil yürütülmesini sağlar.
Evet. Özellikle kamu düzenini tehlikeye atan, delilleri karartma riski bulunan veya kaçma şüphesi olan hallerde tutuklama kararı verilebilir. Mahkemeler bu kararı verirken ölçülülük ilkesini dikkate alır ve adli kontrol gibi daha hafif tedbirleri de değerlendirebilir.
Hapis cezasının süresine göre adli para cezasına çevrilmesi mümkündür; ancak bu tamamen hakimin takdirine bağlıdır. Failin sabıkasız olması ve suçun niteliği bu kararda belirleyici olur.
Kamu görevlisi fail için ceza 3 – 8 yıl arasındadır ve ayrıca memuriyetten çıkarma yaptırımı uygulanır. Bunun yanında disiplin soruşturması açılarak görevden uzaklaştırma gibi idari yaptırımlar da devreye girebilir.
TCK 66’ya göre 8 ila 15 yıl arasında zamanaşımı süresi vardır. Zincirleme suç veya kamu görevlisinin işlediği suçlarda zamanaşımı süresi farklı hesaplanabilir.
Belgenin sahte düzenlenmesi, değiştirilmesi veya bilerek kullanılması ile suç oluşur. Ayrıca belgenin aldatma yeteneğine sahip olması da aranır.
Ceza üst sınırı 5 yılı aştığında ve fail kamu görevlisi olduğunda dosya ağır ceza mahkemesinde görülür. Bu durum sanık açısından daha ağır yargılama prosedürü anlamına gelir.
| Telefon | 0462 321 16 63 | |
| E-Posta | info@kaynar.av.tr | |
| Adres | Gazipaşa mah. Uzun Sok. İpek Apt. No:3 Ortahisar / Trabzon |
Bu sitedeki bilgiler hukuki tavsiye içermemektedir. Site ziyaretçileri ile Kaynar Hukuk Danışmanlık arasında müvekkil vekil ilişkisi kurulmasına yönelik yorumlanamaz.
