Mirasta hakkaniyetli bir dağılım için en önemli hukuki yollardan biri ölüme bağlı tasarruflardır. Miras bırakanın ölümünden sonra malvarlığının kimlere ve hangi oranlarla geçeceğini belirlemede bu tasarruflar kilit rol oynar.
Bu yazıda, ölüme bağlı tasarrufların ne olduğu, hangi türlere ayrıldığı, hangi şartlarda geçerli sayıldığı ve uygulama aşamasında nelere dikkat edilmesi gerektiği detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Ölüme bağlı tasarruf, kişinin yaşamı boyunca yaptığı ve ancak ölümüyle birlikte hukuki sonucunu doğuran irade beyanlarıdır. Bu tasarruflar sayesinde kişi, malvarlığının kime ve hangi oranlarla aktarılacağını belirleyebilir. Türk Medeni Kanunu çerçevesinde düzenlenen bu beyanlar, miras planlamasında önemli bir araçtır.
Ölüme bağlı tasarruflar, miras bırakanın son arzularını resmi olarak ifade etmesinin bir yoludur ve mirasçılar arasında çıkabilecek ihtilafları önlemeyi amaçlar. Aynı zamanda, bireyin ölümünden sonra malvarlığının kamu yararına faaliyet gösteren kurumlara bırakılabilmesi gibi özel amaçlar için de kullanılabilir.
Ölüme bağlı tasarrufların geçerli olması için bazı hukuki ve şekli şartların eksiksiz şekilde sağlanması gerekir:
Bu şartların sağlanmadığı durumlarda ölüme bağlı tasarruflar geçersiz kabul edilir. Özellikle vasiyetnamenin yazılı şekilde düzenlenmemesi veya ehliyetsizlik hali, sıklıkla iptal davalarına konu olur.
Ölüme bağlı tasarruflar üç ana türe ayrılır:
Vasiyetname, kişinin tek taraflı iradesiyle yaptığı bir ölüme bağlı tasarruf türüdür. Kendi arzusu doğrultusunda malvarlığını yönlendirme hakkını tanır.
Miras sözleşmesi, miras bırakan ile bir başka kişi arasında yapılan çift taraflı ölüme bağlı tasarruftur. Karşılıklı beyan ve noter huzurunda yapılması zorunludur.
Tarafların irade beyanlarıyla oluşur ve değiştirilmesi için her iki tarafın da açık rızası gerekir. Miras sözleşmesi, özellikle miras paylaşımında tarafların önceden anlaşma yoluna gittiği durumlarda tercih edilir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bir tarafın diğerine ölünceye kadar bakım, gözetim ve ihtiyaçlarını karşılama yükümlülüğü üstlenmesi karşılığında, diğer tarafın da bir malvarlığı unsurunu (örneğin taşınmaz) devretmeyi taahhüt ettiği bir sözleşmedir.
Bu tür sözleşmeler, niteliği gereği ölüme bağlı tasarruflar arasında değerlendirilir. Genellikle yaşlı, bakıma ihtiyaç duyan bireyler tarafından tercih edilir. Bu sözleşme sayesinde hem bakım yükümlülüğü güvence altına alınır hem de malvarlığının devri planlanır.
Ölüme bağlı tasarruflar, belirli şartlar altında iptal edilebilir. Bu iptaller hem şekli eksikliklerden hem de maddi hukuka aykırılıklardan kaynaklanabilir:
Bu durumlarda tenkis davası açılarak miras paylarının yasal oranlara çekilmesi talep edilebilir. Saklı pay sahibi olan mirasçılar, bu haklarını dava açarak koruyabilir. Aynı zamanda iptal davası açma hakkı olan kişiler, tasarrufun geçersizliğini mahkeme yoluyla sağlayabilir.
Ölüme bağlı tasarruflar, mirasçıların hak ve yükümlülüklerini doğrudan etkiler. Vasiyetnamenin açılmasıyla birlikte veraset işlemleri başlar ve miras paylaşımı buna göre şekillenir. Mirasçılar, tasarrufun içeriğine göre hak sahibi olabilir veya miras dışında kalabilir.
Tasarrufun uygulanması noter veya mahkeme aracılığıyla sağlanır. Vasiyetnamenin açılması işlemi sulh hukuk mahkemelerinde yapılır. Mirasçıların itirazı olması halinde süreç dava yoluna evrilebilir. Bu nedenle, tasarrufların açık, hukuka uygun ve iyi belgelenmiş olması büyük önem taşır.
Ölüme bağlı tasarruflar hazırlanırken yapılan bazı hatalar, mirasın paylaşımı sırasında ciddi sorunlara yol açabilir. Bu bölümde, en yaygın hataları ve bunların nasıl önlenebileceğini ele alıyoruz:
Bu hatalar, ölüme bağlı tasarrufların iptaline ya da yargıya taşınmasına neden olabilir. Dolayısıyla hukuki destek alınması önerilir.
Adil bir miras planlaması ve hukuki sorunların önlenmesi için ölüme bağlı tasarruflar büyük önem taşır. Her birey, malvarlığının geleceğini planlarken bu hukuki aracı etkili ve bilinçli kullanmalıdır. Vasiyetname ve miras sözleşmesi gibi düzenlemeler, mirasın öngörüldüğü şekilde dağılmasını sağlar ve olası uyuşmazlıkların önüne geçer.
Özellikle Trabzon’da yaşıyorsanız ve profesyonel hukuki destek arıyorsanız, Kaynar Hukuk gibi deneyimli bir Trabzon avukat ekibinden destek almanız sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından kritik öneme sahiptir. Miras hukuku alanında uzmanlaşmış bir hukuk bürosuyla çalışmak, hem yasal geçerliliği garanti altına alır hem de ileride yaşanabilecek anlaşmazlıkların önüne geçer. Detaylı bilgi ve danışmanlık için Kaynar Hukuk ile iletişime geçebilirsiniz.
Ölüme bağlı tasarruflar üçe ayrılır: Vasiyetname, miras sözleşmesi ve ölünceye kadar bakma sözleşmesi. Her biri, miras bırakanın ölümüyle birlikte hüküm doğurur ve Türk Medeni Kanunu’nda açıkça tanımlanmıştır.
Bir kişinin mirasını belirli bir kuruma bırakması, belirli bir malvarlığını evladına tahsis etmesi, noter huzurunda yapılan miras sözleşmesi veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile taşınmaz devri gibi işlemler ölüme bağlı tasarruf örneklerindendir.
Vasiyetnamenin veya miras sözleşmesinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle açılan davaya ölüme bağlı tasarrufun iptali davası denir. Bu davalar genellikle ehliyetsizlik, hile, yanılma veya şekil eksikliği iddialarına dayanır. Mahkeme kararıyla tasarrufun geçersizliği tespit edilebilir.
Evet, miras sözleşmesi çift taraflı bir ölüme bağlı tasarruftur. Noter huzurunda yapılması ve her iki tarafın açık beyanlarını içermesi gerekir. Diğer tasarruflardan farkı, taraflar arasında karşılıklı yükümlülük doğurmasıdır. Bu yönüyle güvence sağlamak isteyen bireyler için güçlü bir araçtır.
| Telefon | 0462 321 16 63 | |
| E-Posta | info@kaynar.av.tr | |
| Adres | Gazipaşa mah. Uzun Sok. İpek Apt. No:3 Ortahisar / Trabzon |
Bu sitedeki bilgiler hukuki tavsiye içermemektedir. Site ziyaretçileri ile Kaynar Hukuk Danışmanlık arasında müvekkil vekil ilişkisi kurulmasına yönelik yorumlanamaz.
